Nhiều người còn thắc mắc về quy trình giải quyết tranh chấp đất đai như thế nào. Tranh chấp đất đai xảy ra khi có những mâu thuẫn giữa hai hay nhiều bên liên quan đến một bất động sản nào đó. Theo quy định tại Luật Đất đai 2013, tranh chấp đất đai được chia thành 3 loại cơ bản: tranh chấp về quyền sử dụng đất; tranh chấp về quyền, nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng đất và tranh chấp về mục đích sử dụng đất.
Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai bao gồm:
Hòa giải
Bước đầu tiên là Nhà nước luôn khuyến khích đôi bên bình tĩnh, ngồi lại với nhau và hòa giải tại cơ sở. Nếu không thể hòa giải được thì mới làm đơn gửi lên Ủy ban nhân dân xã nơi có đất đang tranh chấp để giải quyết.
Tại đây, thành phần đứng ra tổ chức việc hòa giải sẽ bao gồm:
- Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã.
- Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp xã.
- Các tổ chức thành viên của Mặt trận.
- Các tổ chức xã hội khác.
Thủ tục hòa giải được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày.(Kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai).
Biên bản hòa giải bao gồm:
- Chữ ký của các bên.
- Xác nhận hòa giải thành công hay không thành công của Ủy ban nhân dân xã.
- Sau đó biên bản này được gửi đến các bên tranh chấp một bản và để lưu kho một bản.
Nếu tranh chấp không hòa giải thành công tại Ủy ban nhân dân xã, người khiếu nại có quyền gửi đơn lên Tòa án nhân dân. (Chỉ trường hợp đất đai tranh chấp có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất).
Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai tại tòa
Để tòa án thụ lý đơn kiện và giải quyết tranh chấp, người làm đơn khởi kiện phải nộp đầy đủ tài liệu, chứng cứ và các giấy tờ liên quan khác. Đồng thời phải nộp tạm ứng án phí để hoàn chỉnh hồ sơ. Trong một số trường hợp, tòa án sẽ yêu cầu chỉnh sửa bên khởi kiện hoặc bị trả lại đơn nếu chưa đủ điều kiện. Cụ thể:
Thủ tục, giấy tờ nộp hồ sơ khởi kiện
Căn cứ theo khoản 2 Điều 189 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, người khởi kiện cần chuẩn bị những giấy tờ sau đây:
– Đơn khởi kiện. (Có mẫu sẵn)
– Biên bản hòa giải không thành công tại Ủy ban nhân dân xã có đầy đủ chứng nhận và chữ ký theo đúng Pháp luật.
– Sổ hộ khẩu, căn cước công dân (hoặc hộ chiếu) của người khởi kiện.
– Tài liệu, chứng cứ kèm theo.
2.2 Nộp hồ sơ khởi kiện
Sau khi đã hoàn tất thủ tục hồ sơ, người khởi kiện nộp hồ sơ lên Tòa án nhân dân cấp huyện/thành phố nơi có đất đang tranh chấp.
Người khởi kiện có thể nộp hồ sơ như sau:
- Nộp trực tiếp tại Tòa án.
- Gửi hồ sơ qua đường bưu điện.
- Gửi trực tuyến thông qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án.
Tòa án thụ lý hồ sơ và xét xử
Sau khi tiếp nhận hồ sơ đơn kiện của dân sự, Thẩm phán sẽ xem xét đơn kiện căn cứ theo Điều 191 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Nhận đơn kiện và thụ lý hồ sơ
Tòa có quyền yêu cầu sửa đổi hay bổ sung giấy tờ, thủ tục liên quan; trả lại đơn kiện nếu vụ án không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án; chuyển đơn lên Tòa án có thẩm quyền giải quyết và thông báo cho người khởi kiện; tiến hành thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc rút gọn (tùy trường hợp cụ thể).
Sau khi đơn kiện của dân sự có đầy đủ tài liệu và chứng cứ kèm theo; đồng thời vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án thì Tòa án sẽ thông báo nộp tiền tạm ứng án phí (hoặc không) theo Điều 195 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
– Thời hạn nộp tiền tạm ứng án phí cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí là 7 ngày. Sau đó Thẩm phán mới thụ lý vụ án. Hoặc vụ án có thể được thụ lý ngay nếu trường hợp người khởi kiện được miễn hoặc không phải nộp phí.
Thủ tục hòa giải và xét xử
Khi đã khởi kiện ra tòa thì thủ tục hòa giải vẫn luôn luôn là giải pháp bắt buộc và được Nhà nước ưu tiên cao nhất. Thời hạn đồng ý thỏa thuận hòa giải là 7 ngày. Sau 7 ngày mà hai bên đồng ý hòa giải thì tòa án sẽ lập biên bản hòa giải, đồng thời kết thúc tranh chấp.
Ngược lại, nếu tiếp tục tranh chấp thì tòa án sẽ tiến hành đưa vụ án ra xét xử. Thời hạn giải quyết theo quy định Điều 203 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 là 4 tháng, có thể gia hạn thêm 2 tháng. Tuy nhiên, trên thực tế có những vụ án kéo dài đến vài năm. Nó tùy vào tính chất phức tạp của từng vụ án.
Trong thời gian thụ lý và hòa giải, nếu vụ án không thuộc trường hợp tạm đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án thì Tòa án sẽ đưa vụ án ra xét xử theo đúng quy trình giải quyết tranh chấp đất đai. Sau khi có bản án sơ thẩm, các bên tranh chấp có quyền kháng cáo nếu có căn cứ theo quy định.
