Cho dù bạn là nhà đầu tư F0 hay đã có kinh nghiệm, bạn cũng cần tìm hiểu kỹ về chứng khoán phái sinh là gì trước khi rót tiền đầu tư. Đây là thị trường tiềm năng nhưng cũng ẩn chứa nhiều thách thức khôn lường. Tham khảo bài viết này để gia tăng sự thành công trong đầu tư nhé!
Tìm hiểu về chứng khoán phái sinh
Ngoài thị trường cổ phiếu và trái phiếu, các nhà đầu tư có thể nhắm đến chứng khoán phái sinh.
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là một loại chứng khoán đặc biệt. Nó là công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc vào giá trị của tài sản cơ sở. Tài sản đó có thể là cổ phiếu, trái phiếu, nông sản, … Hình thức giao dịch của chứng khoán phái sinh là nhà đầu tư sẽ đưa ra dự đoán về sự tăng hoặc giảm của tài sản cơ sở. Nếu đúng như dự đoán thì nhà đầu tư sẽ có lời và ngược lại.
Ưu và nhược điểm của chứng khoán phái sinh
Nếu nhìn vào sự may rủi của cổ phiếu hay trái phiếu; ta có thể nghĩ rằng chứng khoán phái sinh an toàn hơn cả. Tuy nhiên, kênh đầu tư nào cũng có nhược điểm và những rủi ro tiềm tàng. Tham khảo bảng thống kê sau đây để thấy rõ ưu và nhược điểm của chứng khoán phái sinh:
Phân loại chứng khoán phái sinh
Sau khi đã hiểu rõ chứng khoán phái sinh là gì, ta cần nắm được về các loại chứng khoán phái sinh.
Trên thị trường hiện nay được phân thành 4 loại chứng khoán phái sinh. Đó là Hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn và hợp đồng hoán đổi.
Hợp đồng kỳ hạn: Là giao dịch giữa người bán và người mua về một tài sản ở một thời điểm nhất định với mức giá đã được thỏa thuận. Hợp đồng này có kỳ hạn nhất định trong tương lai và đã được 2 bên thống nhất.
Hợp đồng tương lai: Tại sở giao dịch chứng khoán, hợp đồng tương lai được giao dịch bằng hình thức hợp đồng kỳ hạn đã chuẩn hóa và niêm yết.
Hợp đồng quyền chọn: Bao gồm quyền chọn mua và bán. Người sở hữu hợp đồng có quyền quyết định thời điểm mua hoặc bán tài sản cơ sở. Người bán hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện giao dịch khi người sở hữu hợp đồng muốn thực hiện quyền mua hoặc bán của mình.
Hợp đồng hoán đổi: Là loại hợp đồng thỏa thuận của 2 bên nêu rõ thời điểm và phương pháp cụ thể về việc hoán đổi dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai. Đây cũng là dạng hợp đồng đầu tiên được niêm yết và giao dịch trên thị trường Việt Nam.
Lưu ý khi giao dịch chứng khoán phái sinh
Mỗi mã chứng khoán sẽ có một quy định khác nhau về tỷ lệ và lãi suất. Kaina.vn xin lấy một ví dụ về giao dịch chứng khoán phái sinh tại VNDIRECT.
Khi giao dịch chứng khoán phái sinh, cần lưu ý 2 tỷ lệ:
Tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ = Giá trị ký quỹ yêu cầu/Giá trị tài sản ký quỹ hợp lệ
Tỷ lệ sử dụng tài khoản phái sinh = Giá trị ký quỹ yêu cầu/Giá trị tài sản ròng hợp lệ
Giá trị ký quỹ yêu cầu = IM + VM + DM
Trong đó:
IM: Ký quỹ ban đầu.
VM: Giá trị lỗ ròng phát sinh trong phiên (nếu có).
DM: Ký quỹ chuyển giao.
Giá trị tài sản ký quỹ hợp lệ: Số tài sản ký quỹ hợp lệ đã nộp lên Trung tâm lưu ký.
Giá trị tài sản ròng hợp lệ: Số tài sản ký quỹ hợp lệ đã nộp lên Trung tâm lưu ký + tiền tại VNDIRECT – nợ tại VNDIRECT
Các cách tham gia chứng khoán phái sinh là gì?
Sau khi hiểu rõ chứng khoán phái sinh là gì, ta tiến hành các bước tham gia chứng khoán phái sinh như sau:
Bước 1: Mở tài khoản
Bước 2: Nộp tiền
Bước 3: Tiến hành giao dịch
Bước 4: Thanh toán
Bước 5: Theo dõi tỷ lệ
Mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh
Đầu tiên, để mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư cần truy cập tại đường link bên dưới:
https://accounts.vndirect.com.vn/
Nộp tiền ký quỹ ban đầu
Sau khi tiến hành tạo tài khoản chứng khoán phái sinh. Nhà đầu tư phải tiến hành nộp tiền ký quỹ ban đầu để kích hoạt tài khoản. 18% giá trị hợp đồng là số tiền bạn phải nộp.
Giao dịch chứng khoán phái sinh
Sau khi đã nộp đủ tiền ký quỹ và đăng ký tài khoản thành công; nhà đầu tư có thể tiến hành đặt lệnh trên sàn giao dịch chứng khoán.
Thanh toán bù trừ
Bây giờ, bạn sẽ phải thanh toán lãi lỗ hàng ngày dựa theo giá giao dịch đóng cửa của hợp đồng tương lai.
Ngoài ra, trường hợp hợp đồng bị đáo hạn (hay còn gọi là đáo hạn phái sinh), tỷ suất lãi lỗ sẽ được tính dựa trên giá đóng cửa của chỉ số tại ngày đáo hạn của hợp đồng.
Theo dõi các loại tỷ lệ
Nhà đầu tư cần lưu ý về 3 mức độ sau:
– Mức an toàn: Nhà đầu tư sẽ được giao dịch chứng khoán phái sinh tối đa cho tới khi tỷ lệ đạt mức an toàn này.
– Mức cảnh báo: Nếu vượt quá mức này, bạn sẽ phải nộp thêm ký quỹ hoặc đóng bớt vị thế để tỷ lệ về thấp hơn hoặc bằng mức an toàn.
– Mức xử lý: Nếu vượt quá, tài khoản của bạn sẽ bị xử lý đóng vị thế.
Tức là nếu bạn ở mức cảnh báo, bạn sẽ phải sử dụng Margin để bổ sung ký quỹ vào tài khoản. Ngược lại, nếu giá trị tài sản ký quỹ vượt quá mức cảnh báo, bạn có thể rút bớt phần này.
Xem thêm: Margin trong chứng khoán là gì?
Tóm lại, nếu đã hiểu chứng khoán phái sinh là gì; các nhà đầu tư hoàn toàn có thể nghĩ đến đầu tư loại hình này thay vì cổ phiếu hay trái phiếu. Tuy nhiên, sau tất cả thì cổ phiếu vẫn là loại hình được yêu thích nhất bởi lời lãi của nó là cao hơn cả!